Risicogroep, kwetsbare, zwakken… sterker of zwakker?

De vraag die mij al weken bezighoudt: in het benoemen en beschermen van de ‘kwetsbaren, zwakken, risicogroepen’ worden ze daar sterker of zwakker door?

Wat een mooie vraag L. Ik ben ook wel benieuwd hoe deze vraag tot je is gekomen. Op welke manier je verbonden bent. Meer met de beschermers, de benoemers van de verschillende groepen of meer met de beschermden.

Als we groepen definiëren als kwetsbaar en ze moeten beschermen, dan maken we ons groter en daarmee de andere groep kleiner en wellicht ook zwakker. Dus ‘mijn kort door de bocht’-reactie is: Ze worden er niet sterker door, eerder zwakker.

Maar ja, vanuit welk domein spreek ik dan en vanuit welk domein stel jij je vraag? Vanuit een systemisch domein, een medische domein of het domein van het Outbreak Management Team?

Omdat uitzoomen een systemisch platform is, antwoord ik vanuit het systemisch perspectief.

Het definiëren van deze groepen, subsystemen, gebeurt in het domein van de overleving van het individu, ook wel persoonlijk geweten genoemd. Dit domein maakt het mogelijk om groepen te onderscheiden. Het is het domein van insluiten en uitsluiten. Dit voelen we doorgaans feilloos aan. Dus door groepen te definiëren als risicogroepen, onderscheiden we deze groepen van andere groepen. Dit geeft een gevoel van veiligheid en overzicht.

In het overlevingsmechanisme van het systeem als geheel, hoort alles en iedereen erbij en wordt er geen onderscheid gemaakt. Dit domein is onbewust. Als iemand wordt uitgesloten, als er een onbalans is in de uitwisseling of de ordening is verstoord, kunnen er allerlei patronen ontstaan. Zo kan het patroon van voor iemand zorgen of het beter weten dan anderen extra worden getriggerd in tijden van grote onzekerheid.

Deze beiden overlevingsmechanismen schuren tegen elkaar.

We hebben het onderscheid nodig in groepen voor overleving én het onder – scheid (t) ons van elkaar.

En nu ik dit zo schrijf, naar aanleiding van jouw vraag, realiseer ik me dat in deze disruptieve tijden onze patronen worden vergroot en we hebben nog meer hang naar houvast. Dus als ik jou kwetsbaar noem, ben ik misschien onkwetsbaar en daarmee geeft mij dat (schijn)zekerheid. Dus als ik het patroon goed ken om mezelf beter of sterker te voelen dan anderen, dan zal ik nog meer willen beschermen. Of zal ik nog meer de behoefte hebben om te onderscheiden: Het geheel (mensheid) valt nog meer uit elkaar in subgroepen; besmette en niet besmette, geteste en niet geteste, kwetsbare en niet kwetsbare.

Bert Hellinger zei dat als je iemand helpt je boven diegene gaat staan en die plek is er alleen voor de ouders. Door iemand te helpen maak je jezelf groter en de ander kleiner. Hij ging zelf nog een stap verder door te zeggen dat de helper zich voedt aan het helpen van de ander en heimelijk niet wil dat er een oplossing komt.

Dus dat roept de vraag op; hoe kunnen we beschermen en zorgen voor hen die het nodig hebben zonder hen klein te maken en daarmee wellicht zwakker, of ze in een andere groep te zien dan onszelf?

Bert Hellinger zegt hierover: “De grote kracht heeft het nodig dat je náást een hulpbehoevende gaat staan, en niets doet. Er alleen maar zijn. Daar is kracht voor nodig. Het is deemoedig en het brengt iets goeds voort” (Uit De wijsheid is voortdurend onderweg).

Kunnen we een manier vinden om naast elkaar te blijven staan, in gelijkheid?

En kunnen we een weg vinden om bewust te zijn dat we nu de definiëring van bepaalde groepen nodig hebben voor onze overleving.

Waarbij we ons niet verliezen te verhouden vanuit die éne groep: Mens Zijn.

Yvonne Lonis