Wat vraagt het leven van ons?

Op een zonnige dag bij De Blaauwe Kamer in Wageningen kwamen we op 11 juni samen met een groep van zo’n twintig mensen voor het Systeemlab Systemisch Werken & Natuur. In dit lab lieten we ons leiden door nieuwsgierigheid naar de potentie van systemisch werk, opstellingen en het openstellen voor de subtiele wijsheid van de natuur. Een verkenning naar mogelijkheden en onmogelijkheden om onze verbondenheid met al het leven te herinneren en te ervaren.

In de ochtend begeleidde ik samen met mijn collega Andries de Jong een maatschappelijke opstelling. We begonnen met de vraag: wat moeten wij als mensen doen, zijn, worden, herinneren of leren om samen te leven met álle leven op aarde?

Bij een eerste inventarisatie van de elementen nodig voor het vraagstuk, merkten we dat we met elkaar bleven hangen in het domein van benoemen, onderscheiden en ordenen. Wellicht al een eerste inzicht op het vraagstuk … We raakten gevangen binnen en tussen de grenzen van het persoonlijke geweten. We besloten de papiertjes, met daarop de elementen, aan de kant te leggen. En maakten de ruimte zo letterlijk vrij en stelden ons open voor wat zich, via onze lichamen, wilde tonen. In deze beweging, van benoemen naar belichamen, werd al iets zichtbaar van wat deze dag bracht: verbinding hervinden door hier-en-nu, in contact aanwezig zijn.

De opstelling bracht zowel individuele als gedeelde inzichten. We zagen het belang van het erkennen en toelaten van pijn en rouw, de aanwezigheid van vitale levensenergie, en de kracht van medemenselijkheid bij het hervinden van relaties. Het benoemen én aanwezig zijn bij polariteiten, zoals analyseren en oordelen vanuit overzicht versus ontvankelijk aanwezig zijn in het geheel, bracht ontspanning en ruimte.

Na de opstelling trokken we in stilte het natuurgebied De Blauwe Kamer in – met de uitnodiging om onze zintuigen te openen. Een libelle, een zucht wind, het verval van een oude steenfabriek: het bleken spiegels ervaringen uit de ochtend, inzichten en soms spontane besluiten. De grote vraag ‘Wat moeten wij worden als mensheid?’ verschoof bij velen naar de meer persoonlijke: ‘Wat vraagt het leven van mij?’ en ‘Wat is mijn respons-ability?’

Voor mij vat een gedicht van dichter Rainer Maria Rilke een belangrijke essentie van de dag samen:

Wellicht zijn alle draken in ons leven
Uiteindelijk prinsessen
Die er in angst en beven slechts naar haken
Ons eenmaal dapper en schoon te zien ontwaken.
Wellicht is alles wat er aan verschrikking leeft
In diepste wezen wel niets anders dan iets
Wat onze liefde nodig heeft.
– Rainer Maria Rilke

Die avond woonde ik een pop-up improvisatieconcert en -dans bij van een studentencollectief. De dansers startten en lieten zich vinden door een beweging. Elk lid van de band improviseerde de muziek op de dans van een van de dansers. De dansers bewogen in onderlinge improvisatie en zo ook de band. De muziek volgde de dans. En zo ontstond een gezamenlijke stroom van muziek en beweging afgestemd op wat de beweging van jou vraagt, in vorm én in verbinding met de ander en met het geheel.

Wat vraagt het leven van ons? Misschien: dat we leren luisteren met lichaam, hart, ziel en geest, en de moed hebben om ons te bewegen in verbondenheid.