Hoe het systeem onze partner uitzoekt…

Sydney, februari 2018.

Marian komt laat binnen, we zijn bezig met een ronde waarin de deelnemers vertellen wat hen naar deze driedaagse workshop brengt. Bijna strijdvaardig begint ze direct te vertellen dat zij als kind misbruikt is en dat haar kinderen misbruikt zijn door hun vader en ze wil weten wat zij nu kan doen om ze met hun leermoeilijkheden te ondersteunen.

De tweede dag werk ik met haar. “Mijn kinderen hebben ADD, maar vooral mijn oudste dochter vraagt continu aandacht”. Ik vraag haar wanneer haar familie naar Australie gekomen is.

Ze zegt “na de culturele revolutie in China.” Ik kijk verbaasd, omdat ze er helemaal niet Chinees uitziet en vraag haar naar het verhaal. Haar familie komt uit Siberie, uit een geslacht van militairen. Ik vraag haar: uit dat gebied waar soldaten in de sneeuw kunnen slapen? “Ja, wij kunnen overleven in de meest koude omstandigheden”, zegt ze met lichte trots. Tijdens Stalin vluchtte haar familie naar Mongolie en later kwamen ze in Chinese concentratiekampen in China terecht. Haar vader is in zo’n kamp geboren.

Ik stel voor om met een opstelling te kijken, te beginnen met representanten voor zichzelf en haar dochter. Ze stellen zichzelf op en de “dochter” gaat direct aan “moeders” voeten liggen. Marian reageert geïrriteerd: “Ja zoveel aandacht vraagt ze, ik kan geen kant op”.

Ik zie de representant van de dochter als dood liggen en de ogen van de representant van de moeder lijken zoekend rond dit lichaam op de grond te gaan. Ik vraag Marian of ze kinderen verloren heeft, of miskramen of abortus. Nee. En je moeder, heeft zij kinderen verloren? Nee.

Ik vraag haar een representant voor de vader van haar kinderen, haar ex-man uit te zoeken. Hij stelt zich aan de andere kant van de zaal op, naar de muur kijkend.

Ik vraag de representant van Marian waar ze naar kijkt en ze antwoordt: “slachtoffers”.

Marian naast me knikt. Ik vraag haar: Als je naar slachtoffers kijkt, hoeveel zie je? 10, 50, 100, … Voor ik mijn vraag af kan maken antwoordt ze: miljoenen.

Ik vraag tien representanten in de opstelling te komen, elk voor honderdduizenden slachtoffers. Ze gaan allemaal om de representant van de dochter liggen. “Daar is je dochter misschien aandacht voor aan het vragen”.

Marian zit er onbewogen naar te kijken.

In de opstelling is ook geen enkele beweging te zien.

“En dan hebben we ook de daders nodig”, zeg ik. Drie representanten voor de daders komen in de opstelling, en ze gaan naast Marians “ex-man” staan. “Dus dat maakt dat je op een dader verliefd bent geworden” flapt er uit mijn mond.

Ik neem Marjan mee de opstelling in en laat haar de daders in de ogen kijken. Haar ogen worden vochtig. Na een tijdje gaat ze tussen hen instaan en kijkt naar alle slachtoffers. Ze knikt. Ik vraag waarom ze knikt. “Dit zijn mijn roots, heel gek, maar het voelt zo goed hier”. Ik laat haar naar haar “ex-man” naast haar zeggen: “Dank je”. Na hem lang in de ogen gekeken te hebben zegt ze het met tranen in de ogen. Ondertussen is de “dochter” aan de andere kant van de zaal rechtop gaan zitten en kijkt naar wat er hier gebeurt. Ik zeg tegen Marian: “nu hebben we een probleem: daar aan de andere kant zit je dochter en een deel van jezelf”.”Ja”, en ze loopt heel langzaam en heel voorzichtig over alle lichamen van de “slachtoffers” stappend naar haar representant en haar “dochter”. Uit zichzelf zegt ze tegen hen allebei: “ik kom daar vandaan”. De “dochter” staat op en gaat naast haar staan en samen kijken ze naar de daders, waar ook de ex, de vader van de dochter staat.

Ik merk dat ik ook vochtige ogen heb. Deze vrouw had tot gister nog nooit opstellingen meegemaakt maar kennelijk voelt ze zo haarfijn aan dat daderschap en slachtofferschap beide in haar thuishoren.

“Haar hart werd weer geopend door de daders”, zei ze me die middag..

“Daarom werd ik dus verliefd op een dader”.

Bibi Schreuder
Bert Hellinger Instituut Nederland