Kolonialisme en slavernij zijn niet alleen verre verhalen uit het verleden; ze hebben blijvende gevolgen voor mensen van alle achtergronden. Onze ervaringen, vreugde, strijd en zelfs trauma's zijn draden die nauw verweven zijn in het weefsel van onze voorouderlijke afkomst. Sommige zichtbaar, andere als uitgescheurde bladzijden van een boek.

Chandra de Vries en Barbara Hoogenboom, de begeleiders van deze workshop, vonden elkaar op dit thema in december 2022. Het ontstond zo ongeveer in het moment dat toenmalig minister-president Rutte namens Nederland excuses aanbood. In alle bescheidenheid én dapperheid voelden zij: ‘Hier hebben we iets in te doen.’

Door het verkennen van deze complexe en vaak pijnlijke geschiedenis, hopen we een beter begrip te krijgen van de diepgewortelde structuren. En bij te dragen aan het begin van heling, dat paradoxaal genoeg gaat door juist naar de wonden en het erbij horende ongemak toe te gaan. En elkaars wonden te kunnen zien, zonder zelf in de verdediging, overtuiging of overtreffing te gaan. 

In deze Systeemlab workshop zullen wij ruimte creëren voor een open dialoog. Door gebruik te maken van de methode van opstellingen gaan zij samen met de deelnemers op zoek naar wat er aan onbewuste informatie ligt opgeslagen. Verwacht geen oplossingen, maar durf bij- en mee te dragen aan de exploratie van dit stuk van de geschiedenis. 

Deze Systeemlab workshop is bedoeld voor alle deelnemers die lerend willen onderzoeken over het thema kolonialisme en slavernij. Verwacht niet dat Chandra en Barbara je een uitgebreide lezing en interventies zullen bieden. Ze zijn beschikbaar met al dat ze nu en tegen die tijd weten en staan open om te ontdekken dat het misschien heel anders zit. De prijs van deze Systeemlab (onderzoeks)workshop is daarom ook lager dan onze reguliere workshops.

Deze workshop is vooral waardevol als er enige mate van balans is tussen de stemmen vanuit de verschillende kanten van deze geschiedenis. We zullen je na aanmelding vragen ons kort te laten weten wat jouw verbinding met deze geschiedenis is. 

Aanvullende informatie

In 2023 deden Chandra en Barbara al twee verkennende workshops op dit thema. In datzelfde jaar bracht een studieweek hen naar Kaapstad, Zuid-Afrika. De locatie van die studieweek? Kasteel de Goede Hoop… het kasteel (meer een fort) werd gebruikt als een groot handelscentrum voor slavernij voor de VOC. Die geschiedenis denderde daar door hun lichaam. 

Chandra: 

“Na een aantal trainingsdagen zitten we met een groepje te eten in een hotel in Kaapstad. Het zijn intensieve dagen, op verschillende lagen.

We hebben het over de locatie ‘The Castle of good Hope’. Een plek waar het slavernijverleden voelbaar is in iedere vezel van het lichaam. Wat het met ons doet en hoe het is om hiermee geconfronteerd te worden. 

Het gesprek gaat verder en ik voel mijzelf steeds stiller worden. Als enige vrouw van kleur in het gezelschap, kan ik voelen dat de dingen waar over gesproken wordt voor mij anders zijn. Ik krijg het er benauwd van…

Wat is dit ingewikkeld voor mij, ik begrijp hen en een deel van mij zou wel willen schreeuwen. Na wat wikken en wegen vanbinnen, begin ik te praten. Met een trillende stem, hoge hartslag en tranen die hoog zitten spreek ik mijzelf uit. Ook dat ik het moeilijk vind om dit te delen in een groep waar de anderen elkaar begrijpen. (Eigenlijk bedoel ik, een groep met witte mensen).

Het is voelbaar hoe het land in eenieder van ons. Kijkend in de ogen van dit gezelschap voel ik de rust terugkeren in mijn lijf. Het gesprek is open en er is ruimte voor de verschillende perspectieven. Ruimte voor een lach en een traan. Voor spanning en ongemak. Iets wat niet te vermijden is met dit thema.

Als ik ’s avonds in bed lig kan ik voelen hoe dankbaar ik ben. Dat ik dit kon delen met deze mensen om mij heen. Dat het op tafel mag. Hoe belangrijk het is dat we elkaar blijven uitnodigen om onszelf uit te spreken, ook als het moeilijk is, misschien juist dan. En ik zal het niet mooier maken dan het is. Zo in bed liggend was ik ook vol in contact mijn boos en mijn frustratie. Dat een onderwerp als kolonialisme en slavernij, voor mij iets normaals is, iets waar ook kracht in zit, voor een ander nieuw kan zijn door niet vertelde verhalen.” 

Barbara: 

“De cellen in mijn lijf voelen in een continue staat van stress. Een soort stress dat ik niet (her)ken. Heel apart. Gedurende de studieweek zijn er grote confrontaties met de gevolgen van slavernij, met de functie van de locatie Kasteel de Goede Hoop. Hardop worden gebeurtenissen, feiten, horror acties door de Nederlanders opnieuw in beeld gebracht, benoemd, uitgesproken, uitgeschreeuwd in een indringende theatervoorstelling op locatie: ‘The Dutch!’. 

De kloof tussen de deelnemers van kleur en de witte deelnemers neemt toe gedurende de dagen. Ik, die zo gewend is trots te zijn op Nederland, die haar identiteit vól ontleent uit het geboren zijn in Nederland, ben in uiterste verwarring. Wil ik nog wel trots zijn, kan dat nog, mag dat nog, in het aangezicht van deze geschiedenis? Wie ben ik dan? Ik ben er echt een product van. Wat hèftig! En mag ik dan zeggen dat het voor mij heftig is? Het is voor de nazaten van tot slaaf gemaakten en voor mensen van kleur en voor de nazaten van lokale tribes die uiteengescheurd zijn, veel en veel erger! 

Ik word stil. Ik durf niet meer te spreken. De kloof wordt groter. Stil zijn kan ook niet, ik moet verschijnen. Door alle ongemak heen. Met het risico dat de kloof verergert.”