De titel gaat voorbij aan woorden…

Twee, drie vrouwen beginnen te kuchen, overgaand in onbedaarlijk hoesten en zelfs een beetje slijm opgeven. Ik moedig hen aan om ermee door te gaan. Later hoor ik dat hoesten en longen volgens traditionele Chinese geneeskunst te maken hebben met verdriet. Energy-release.

De vrouwen en een vijftiental anderen zijn betrokken getuige van een maatschappelijke opstelling. Bijna iedereen, inclusief Barbara en ikzelf, lopen de tranen over de wangen. Slechts een enkeling is onder bewogen. Wat vooral opvalt is dat de deelnemers uit Hongkong en Taiwan net zo geraakt zijn als de mensen uit mainland China.

Het begon onschuldig, met een vraag van een deelnemer: ‘Wat moet er gebeuren om coaching, consulting en opstellingen in de Chinese ondernemerswereld te brengen?’. Ik had verwacht dat XiaoPeng met een issue over een organisatie zou komen. Even wist ik me niet zo goed raad met deze vraag. Totdat iets me zei om een opstelling te doen.

De representant van de 300.000 chinese bedrijven voelt zich zwaar en ziet er letterlijk gewichtig uit. Weinig beweging.

Dan zeg ik: ‘Stel iemand op voor drieduizend jaar verleden en tweeduizend jaar toekomst’. XiaoPeng zegt: ‘Dan wil ik drieduizend jaar Chinese cultuur én een representant voor alles “wat er is gebeurd” én een representant voor de aanstormende toekomst én voor de planbare toekomst in 2025’. Pas de volgende dag lees ik in de China Daily dat er inderdaad een ambitieuze plan is voor China 2025.

‘En dan wil ik ook iemand voor the Power of the Chinese people en iemand voor de Government Power’, gaat XiaoPeng verder.

Nu wordt het spannend, want ons is op het hart gedrukt om het niet over religie, politiek en geesten te hebben. Kennelijk kan dit nog, want er komen representanten.

Meteen wordt veel duidelijk: de Chinese bedrijven voelen zich gevoed door de Chinese cultuur, maar hebben pijn aan hun linkerkant. Dat is het gebied waar, net een beetje achter hen en uit hun blikveld, ‘alles wat gebeurd is’ staat.

We brengen een representant voor coaching in. Die loopt een beetje als een pauw rond, maar heeft nergens enig effect. Voordat we representanten voor coaching of systemisch werk inbrengen, weet ik al dat dat niet gaat werken. XiaoPeng wil bovendien té graag de bedrijven een stap naar voren brengen.

Ik weet wat me te doen staat… Maar…

Ik ga naar de representant van drieduizend jaar Chinese cultuur, en het is bijzonder om in zijn ogen te kijken. ‘Ik weet dat ik uit het Westen kom’, zeg ik tegen hem. ‘Ik weet dat jij veel ouder en wijzer bent dan waar ik vandaan kom. Ik zou een interventie hier willen doen, mag dat?’. De representant van Chinese cultuur kijkt me bedachtzaam aan, en knikt ‘ja, het mag’. Dan loop ik naar de representant van de Government Power. ‘Ik kom uit het Westen. Ik weet hoe veel oordelen we over je hebben. Ik weet ook en voel elke dag hier in Beijing je enorme invloed. In deze opstelling zou ik een interventie willen doen, sta je dat toe?’. De anderhalve seconden stilte daarna voelen voor mij als een eeuwigheid, alsof de tijd even stil staat. Dan knikt ook deze representant. Overigens is hij iemand die werkt voor de overheid. ‘Als ik iets doe wat je niet goed keurt, laat het me weten’, onderhandel ik verder, voor ik de beoogde interventie doe.

Ik haal de representant van ‘alles wat gebeurd is’ naar voren en plaats hem vóór de bedrijven, gezicht naar elkaar toe. Tegen de bedrijven zeg ik: ‘zeg tegen hem: “voorgoed ben jij, alles wat er gebeurd is, deel van ons”’. Dat is het moment waarop velen breken. Degenen die ín de opstelling staan, degenen in de kring eromheen, mensen van de organisatie.

Eerlijk gezegd weet ik niet eens meer hoe we de opstelling geëindigd zijn. Er is een moment waarop ik gezegd heb tegen XiaoPeng: ‘Het lijkt alsof er eerst wat anders nodig is voordat opstellingen en andere methoden geïntroduceerd worden in de zakenwereld. Misschien wel een vorm van traumawerk of heling’. En later tegen de groep: ‘Met organisatieontwikkeling wil je zo graag vooruit, maar soms moet je eerst iets van het verleden integreren’.

En ook flipt uit m’n mond: ‘Je kunt alleen jezelf zijn als je de grotere krachten van je land kan accepteren’.

Wat me zo raakt, is het moment dat ik toestemming vraag als westerling aan de Chinese cultuur en de government power om iets te mogen doen. Als ik in de lunchpauze erna vanuit mijn hotelbed over Beijing uitkijk voel ik een veel dieper begrip voor de Chinese overheid en Chinese ondernemers. Wat ik achteraf ook besef is dat het instemmen met de Chinese cultuur en overheid mij niet van mijn handelingsvrijheid beroofd heeft. Hoe absurd het ook klinkt, deze instemming geeft eerder een ferme bodem dan iets om tegen te vechten. Deze opstelling maakt opeens dat Barbara en ik ons meer verbonden voelen, ergens op een diepe laag, met dit land en deze mensen. Opeens zijn de kranten-artikelen uit Nederland die ons via sms bereiken bijna vijandig. Twee avonden later komen we in een restaurant een deel van de Nederlandse handelsmissie tegen. We praten heel even met hen. Wat zou het bijzonder zijn geweest als ook zij bij deze opstelling hadden kunnen zijn…