‘Du hast mir das Leben gerettet’

Stel je voor: een zaal met ongeveer tweehonderd mensen. Een stuk of veertig zijn Aziaten uit Japan, China, Taiwan en andere landen. En ongeveer evenveel Russen. Al met al zijn er vast meer dan dertig nationaliteiten. Op de tweede dag vormen de Aziaten een lange rij om, elk met een roos, Bert en Sophie te bedanken voor hun werk. Natuurlijk zeggen ze er ook allemaal wat bij, wat weer vertaald moet worden. Het duurt eindeloos. Bert en Sophie nemen de felicitaties waardig in ontvangst, ook al probeert Bert af en toe de zaak wat te bespoedigen.

Daarna komt een opstelling ‘voor de wereld’, door Sophie begeleid. Ze vraagt om betrouwbare representanten. Eerdere representanten die de neiging hadden de opstelling mooier te maken dan die is, werden weggestuurd. Ik steek mijn hand op en wordt opgesteld als ‘de regeringen’. Er worden ook inwoners van steden en mensen die systemisch werk doen opgesteld. Een intens proces begint. Sowieso: als je het podium opstapt waar Bert en Sophie werken is het alsof je tegen een muur van samengebalde concentratie en energie op loopt. ‘Hoe doet ‘ie dat toch?’, vraag ik me een paar keer af.

Het verloop van de opstelling kan ik me niet meer goed herinneren. Wel wordt gaandeweg duidelijk dat het ook een opstelling voor Bert is. Aan het eind zit ik, als representant van de regeringen, als enige op de grond. Dan staat Bert op, zoals een negentig jarige man opstaat. Hij doet een paar stappen naar voren, de opstelling in, naar me toe. Hij steekt zijn hand naar me uit en trekt me omhoog, totdat we oog in oog staan. Dan zegt hij: ‘Du hast mir das Leben gerettet…’. ‘Danke…’ Het wordt nog stiller in de zaal dan het al was. Bert zegt tegen de regeringen: ‘Je hebt mijn leven gered’. Het hele beeld van hoe we, in deze tijden met vluchtelingenstromen naar regeringen kijken, verandert plotsklaps.

Als ik terugloop naar mijn plaats stromen de tranen me over de wangen. En ik zie dat bijna alle mannen in de zaal ook in tranen zijn. In de toiletten in de pauze blijven de huilende mannen elkaar vinden, omarmen en op de rug kloppen.

Überhaupt is dit seminar erg erkennend voor mannen en vaders. Bert: ‘Vele vaders staan weer op uit de dood’. Hij biedt ook het beeld aan waarbij je je vader náást je hebt, in plaats van het gebruikelijke áchter je. Aan het eind laat hij terloops vallen: ‘Geluk is simpel, en zonder levensgevaar’.