Het contract met het leven

‘Snap je het risico van op deze stoel zitten? En dit verlangen uit te spreken?” Ik kijk haar niet aan, maar voel dat ze de vraag opneemt. Ze zit naast me.

Haar hoofd knikt langzaam. Haar wens is leven. Overleven kent ze maar al te goed. Leven niet. Het leven vól nemen is zelfs beangstigend.

Dan maar liever je inhouden, verstandig en wijs zijn. Groot en sterk zijn en blijven. Je vooral niet laten zien of laten horen omdat je kop er dan misschien af gaat. Bang voor een oordeel, afgewezen worden of nog erger, er niet meer bij horen.

“Als je zo een beweging maakt, doe het traag,” zeg ik tegen haar. “Heel traag. Met instemming van het hele lichaam. Iedere beweging is een ‘Ja.”

Ze durft niet in beweging te komen.

Soms is de beweging de andere kant op aantrekkelijker. De beweging naar de dood. Vooral als het leven eng, groot, overweldigend en onveilig is.

Door mijn werk in de jaren heen, moet ik tot de conclusie komen dat velen van ons meer vrienden zijn met de dood dan vrienden met het leven. Bewust en/of onbewust.

De rust, de ogenschijnlijke eenvoud, de kalmte, het terugtrekken, de veilige eenzaamheid, geen moeten meer. De dood, of de gedachte aan de dood, biedt soms een troostende arm. Een veilige plek, waar het niet zo complex en turbulent is als de wereld ‘buiten’.

Hoe comfortabeler die plek, hoe groter de stap naar een (hernieuwd) contract met het leven.

Zo ook ik. Ooit.

Acht jaar lang gepest. Dat hakt er behoorlijk in. Ik gleed steeds verder een zwaar, donker moeras in. Op mijn zestiende bewoonde ik niet meer mijn lichaam, noch mijn geest. Het leven was niet leuk. Er zaten leuke momenten in (hulde aan mijn volleybalteam), maar het leven was ingewikkeld, verschrikkelijk en vol met dagelijkse afwijzing. Voor anderen was ik lucht, stom, lelijk, anders en ze hadden alle redenen (het was toch allemaal mijn fout dacht ik) om me uit te lachen, uit te sluiten, m’n fiets om te trappen, me te negeren.

Kortom: ik wilde wel leven, maar wist niet hoe.

Menig puber, adolescent en volwassene wil wel, maar weet niet hoe.

Mijn contract met het leven was: ik ben er wel, maar ik ben er niet. En als ik er ben, mag ik er alleen maar zijn om anderen te dienen. Ik heb geen plek. Ik besta voor anderen. Niet voor mezelf.

De vraag: ‘Wat is jouw contract met het leven?’ is een vraag die ik stel in een tweedaags blok over bestaansrecht. En misschien hier nu ook wel aan jou. Hoe zit dat bij jou?

Is het een volle ‘Ja’? Of misschien meer een ‘Nou, vooruit dan maar’? Of een ‘Liever niet’? Of een ‘Het moet wel nuttig zijn, want anders heeft het geen zin’?

Hoe is jouw contract?

‘JA’ zeggen tegen het leven is JA zeggen en álle consequenties erbij nemen.

Leven betekent je onschuld verliezen.

Het betekent opgroeien. Erkennen dat je een kans loopt op afwijzing en áls je dan afgewezen wordt of eruit gezet wordt, de pijn erbij neemt. En weer opstaat.

Leven betekent verlies nemen. Winst nemen. Lachen, verbinden (hoe eng ook), liefhebben, spelen.

Alles.

Het hele pakket.

Langzaam kwam ze in beweging. Ze ging uit zichzelf aan de voeten zitten van de representanten van haar moeder en vader, in stilte. Minuten verstreken, haar ogen waren dicht. Nog meer minuten, zelfs kwartieren dwarrelden voorbij. De ogen open, even paniek en angst, maar toch blijven. Er dwars doorheen. Langzaam, centimeter voor centimeter opstaan, opnieuw opgroeien.

Ons allen voelend als getuigen van een nieuw huwelijk. Haar huwelijk met het leven.

Eenmaal staande besefte ze dat ze nog stond. Zichzelf niet had verloren. Haar gezicht verried ongeloof. Zou het? Zou het dan echt?

Er volgde een lange, diepe uitademing en een speelse vonk in haar ogen. Weer een rustige knik. Rondkijkend naar ons allen, naar mij. Klaar voor leven.

Een hernieuwd contract.

Mijn contract is al geruime tijd terug hernieuwd.

Misschien geef ik nog eens een feestje.