Op de eerste dag tijdens een workshop familieopstellingen in Finland, vraag ik tijdens de lunch iets over de geschiedenis van Finland, dat dit jaar haar honderd-jarig bestaan viert.
Een vrouw zegt: “we danken onze onafhankelijkheid aan Rusland”. Ik hoor veel protesterende geluiden in het Fins. (Fins is een leuke taal met enorm lange woorden, maar volkomen onverstaanbaar).
Wat ik begrijp is dat Finland daarvoor 100 jaar onderdeel van het tsarenrijk Rusland was, en tijdens de Russische Revolutie hun onafhankelijkheid “namen” (volgens sommigen aan tafel) of “kregen” (volgens anderen).
Het is voelbaar hoe dit een gevoelig punt in de Finse ziel is. Het moet een strategische zet geweest zijn: Finland kreeg haar eigen identiteit en onafhankelijkheid, wetend dat het in een positie kwam dat het altijd gebruikt kan worden of wordt. Gebruikt als buffer tussen Oost en West.
Direct na de onafhankelijkheid brak er trouwens en gruwelijke burgeroorlog uit in Finland, tussen de “Roden en de Witten” en zij die geen van beiden wilden.
Steeds hoor ik gesprekken waar ik triangulering in herken. In vrijwel elke opstelling komt triangulering voor. Van minstens drie mensen hoor ik dat ze net op een vreemde manier hun baan verloren hebben: steeds met de boodschap: “het had niets met mijn functioneren te maken, maar mijn twee leidinggevenden konden niet meer met elkaar door één deur”. Of: “na een bedrijfsovername hing ik tussen twee afdelingen in”.
Ik merk tijdens de workshop op: “Het lijkt erop dat Finnen er goed in zijn om geheimen te bewaren”. Iedereen begint besmuikt te knikken en te lachen, “Ja, daar zijn we erg goed in!”
Mijn gastvrouw vraagt zich af: waarom is het voor Finnen zó lastig de laatste jaren om zich open te stellen voor iets nieuws? En het lijkt ook alsof Finland zich niet meer zo laat zien in de wereld.
Na een hele avond in de late zon door Helsinki gewandeld te hebben komen alle gesprekjes samen.
Wanneer je opgroeit in een getrianguleerde positie (tussen je ouders, of op de plek van je ouders, zeg maar), dan voel je halfbewust dat dit een geheim verbond is en dat je dit stil te houden hebt. En je voelt dat je gebruikt wordt, maar je taak om het geheel bijeen te houden is zo’n belangrijke, dat je dat er graag bij neemt.
Op dit moment worden de Finnen erg bezig gehouden door het vraagstuk of ze zich tóch bij de NATO zullen aansluiten. En dat terwijl ze net klaar zijn met het opruimen van duizenden kilometers hek tussen Finland en Rusland.
Ze voelen de klem van hun onafhankelijkheid, verkregen dankzij Rusland.
Beter zo onzichtbaar mogelijk blijven?
Bibi Schreuder
8 juni 2017