Volwassen volwassenen kunnen kinderen kinderen laten zijn

Ja natuurlijk! Denk je dan. Natuurlijk denken we dat we volwassen handelen naar kinderen toe. Onbewust doen we mogelijk toch iets anders en reageren we als volwassenen vanuit onze eigen kind-plek. Kinderen gaan dan onbewust aan het werk om ons te helpen, om voor ons te zorgen. Vanuit het Systemisch gedachtengoed kijken we op een andere manier naar gedrag en knelpunten in ontwikkeling (van onszelf, de kinderen en ook van organisaties). 

Uit ontelbare opstellingen en observaties hebben we een aantal inzichten over leren en het onderwijssysteem gekregen die we graag willen delen. 

Zo weten we dat kinderen (leerlingen) onbewust de neiging hebben om dat wat er in een systeem niet klopt ‘in orde’ te maken. 

Daar waar een ouder niet ‘vol aanwezig kan zijn’ als ouder,  worden kinderen op die plek ‘ingezogen’ en gaan zij zorgen voor de andere partner of voor de andere kinderen in het gezin. Ze zijn dan geen kind meer, maar nemen de plek van ‘volwassene’ in. 

Gedragsproblemen

Vaak kunnen we dat nog wel snappen. Dat dat zo werkt in gezinnen.
Wat we vaak niet zo snel zien, is dat dit principe ook plaatsvindt tussen professionals en kinderen (en hun ouders en achtergrond)
Daar waar een leerkracht het lastig vindt om bepaalde dingen in te sluiten die wel bij het schoolsysteem horen, dan gaan kinderen hun best doen om dat in beeld te brengen door bepaald gedrag. Gedragsproblemen noemen we dat. We gaan de oorzaak bij het kind zoeken. Testen, observeren, beoordelen. Misschien verklaren we ook nog veel gedrag door de achtergrond van een kind mee te nemen in onze bevindingen. Vanuit het systemisch gedachtengoed, zien we dit gedrag als symptoom van iets anders. Wij stellen ons de vraag ‘voor welk probleem is dit gedrag een oplossing’? En dan niet het probleem bij het kind, maar het probleem in het systeemvan het kind. En als je snapt dat een kind een ‘thuis-systeem’ heeft en tegelijkertijd in een ‘school-systeem’ aanwezig is, dan kan je je misschien ook voorstellen welk dilemma een kind (onbewust) steeds heeft: waar blijf ik trouw aan…. ?

Leerproblemen

Als kinderen er niet bij mogen horen, dan is er geen uitwisseling mogelijk. Uitwisseling is de basis van leren. Als een leerling ergens niet bij hoort, dan komt het niet tot leren.

Hoe doen wij dat in het onderwijs? Hoe vaak sluiten we kinderen (onbewust!!) toch buiten? Ook al zitten ze in de klas, ook al ben je als leerkracht oprecht vriendelijk. Kinderen voelen aan welke eigenschappen van henzelf, of oordelen over hun achtergrond impliciet aanwezig zijn bij de leerkracht. Leerlingen gaan hun eigen systeem van herkomst verdedigen. En kunnen dus niet vol aanwezig zijn in het schoolsysteem zelf. Ze komen niet tot leren.

De gedragsproblemen en leerproblemen zijn in deze beschrijving natuurlijk gerelateerd aan het kinderen en aan het onderwijs. Hetzelfde geldt natuurlijk ook voor gedrag van teams en leren van organisaties

Omdat het onderwijs z’n eigen bijzonderheden kent, geven we bij het Hellingerinstituut ook een opleiding en een introductiecursus speciaal voor mensen die het systemisch werk willen toepassen in het werken met kinderen in het onderwijs (met raakvlak in zorg).

Zelf leren werken met de systemische principes!

In de opleiding Systemische Pedagogiek verkennen we hoe de systemische principes werken en oefenen we steeds vanuit de eigen context met het systemisch kijken naar situaties. Wat sluit je zelf mogelijk buiten, waar zit een te grote onbalans tussen nemen en geven. En waar klopt er mogelijk in de ordening iets niet. Dat onderzoek je bij jezelf en bij de plek waar je als professional werkt. Uit ervaring van de deelnemers horen we terug dat het systemisch kijken veel meer rust en ruimte geeft. Rust als in dat er minder hard gewerkt/getrokken wordt en dat er ruimte ontstaat voor hele andere inzichten en interventies die het kind en het systeem ten goede komen.

In de Introductiecursus Systemisch Werken in het onderwijs geven we in op een compacte, maar inspirerende wijze inzicht verkrijgen in de systemische principes en hoe jij daar zelf mee kan oefenen in jouw werk als leerkracht/docent, directeur, IB-er, schoolmaatschappelijk werker, orthopedagoog etc.

In deze twee dagen verkennen we ook steeds je eigen situatie dmv opdrachten en kun je tussen de twee bijeenkomsten ook meteen het geleerde toepassen! Je kunt als vervolg op de introductiecursus de opleiding Systemische Pedagogiek doen, of een van de andere basisopleidingen bij het Hellingerinstituut.

Voor meer informatie kun je contact opnemen met:

Marije Boot , 06-21679941, marije.boot@hellingerinstituut.staging.getinteractive.net

Bibi Schreuder, bibi.schreuder@hellingerinstituut.nl