Water en Vuur

Water & Vuur

Wie het boek ‘De kunst van het helpen’ van Bert Hellinger kent, heeft al zo ongeveer begrepen dat het ‘helpen’ zoals vele coaches, therapeuten en zorgverleners doen, niet het ‘helpen’ is, zoals het een goed opsteller betaamt. Voor iedere systemische professional, of beter, voor iedere ‘helper’ is genoemd boek een must om te lezen.

Kort geleden was ik bij het tweedaagse Supervision Seminar van Bert en Sophie Hellinger, speciaal bedoeld voor opstellers. De kunst van het helpen was de rode draad, klip en klaar werd duidelijk gemaakt wat een goede opsteller maakt en hoe het anders is dan psychotherapie. De verhouding tussen opstellingenwerk en psychotherapie werd scherp betiteld als die van ‘water & vuur’. Kortom, ze gaan niet samen, ze hebben een totaal ander vertrekpunt.

En dat vertrekpunt is de verantwoordelijkheid voor het proces van de cliënt.
De psychotherapeut voelt zich (uitzonderingen daargelaten) verantwoordelijk voor de cliënt, wil de cliënt helpen. De opsteller gaat uit van de eigen verantwoordelijkheid van de cliënt. De cliënt heeft zijn issue of verlangen, de cliënt heeft daarin de werkelijkheid aan te kijken, de cliënt neemt verantwoordelijkheid voor de verwerking. Als je de cliënt later zou vragen hoe het gaat, ondermijn je zijn verantwoordelijkheid en dus ondermijn je je eigen concept als opsteller. Als de cliënt zijn verantwoordelijkheid niet neemt, wordt het een goede patiënt.

‘Als de nacht het donkerst is, is God het dichtst bij’.

Niemand krijgt meer ellende dan hij aankan.

Als opsteller werk je zonder…

– intentie        (je hebt geen doel noch een belang)

– angst            (voor de uitkomst, voor hoe het de cliënt vergaat)

– medelijden (want dan sluit je de dader buiten)

– liefde            (*)

(*) De eerste drie kon ik meteen mee uit de voeten toen ik die een paar jaar geleden hoorde. Met het weglaten van de liefde had ik meer moeite. Ik had dat voor mijzelf vertaald als: ik heb geen liefde voor de cliënt, dan loop ik het risico ingezogen te worden, maar ik heb wèl liefde voor zijn volledige systeem.

De uitleg die Sophie Hellinger er in genoemd seminar gaf, was duidelijk en kwam áán:

“Als je liefde voelt, hoe kun je voor iedereen evenveel liefde voelen? Als je voor de één meer liefde voelt als voor de ander, hoe kun je dan neutraal zijn? Hoe kun je open en ontvankelijk zijn om te herkennen wat zich ontvouwt? Als je zonder liefde werkt en het ontvouwt zich, dan ben je neutraal. In neutraliteit zit geen liefde èn geen haat. Er is alleen volle presence.”

Familieopstellingen zijn wel degelijk een vorm van helpen, maar heel anders dan psychotherapie. De opstelling laat zien wat is, wat de cliënt deed of niet deed en laat dan de verantwoordelijkheid aan de cliënt. Je helpt iemand op zijn eigen voeten te staan. Wil of doet hij dat niet, dan niet! Als je je zorgen gaat maken om de cliënt, verlies je aan kracht.