Code zwart vermijden

Al decennia lang zijn we (wij mensen) bezig met het verlengen van leven.  

Ons oerinstinct is zo gericht op leven en overleven, dat we gretig, of zonder nadenken, eindeloos geld geven aan onderzoek en techniek en regels die zorgen voor grotere kans op meer en langer leven. De dood op afstand proberen te houden.  

Tegelijkertijd wordt steeds meer duidelijk dat we al die langere levens, die toch op een gegeven moment zorg nodig hebben, niet op een menselijke manier kunnen begeleiden en verzorgen.  

We zadelen de toekomst -lees: onze kinderen- op met ethische vragen die wij – alle mensen die nu leven- niet durven te stellen of beantwoorden.  

Robotisering zal zeker een oplossing zijn om het tekort aan arbeidskracht aan te vullen.  

Artificial intelligence gaat zeker ingewikkelde situaties onderzoeken en praktische plannen maken vanuit kloppende statistieken.  

Artificial intelligence gaat ons zeker nog veel meer brengen om de dood nog meer op afstand te houden. En ja ook robots geven ons meer kwaliteit van leven doordat ze zonder morren de rotklusjes doen. En misschien vind ik t heerlijk om eindeloos gestreeld te worden door een robothand als ik zo dement ben dat ik t verschil niet meer merk.  

Maar die ethische vragen …  Kan je dat leren om ethische keuzes te maken? 

Waar uiteindelijk alle corona maatregelen van de overheid om draaien, is voorkómen dat we genoodzaakt worden om de ethische vraag te beantwoorden wie we in leven gaan houden en wie niet.  

Die vraag = code zwart.  

Hoe meer heldere cijfers artificial intelligence zal produceren hoe meer we met de neus op de feiten gedrukt gaan worden dat we keuzes móeten maken. Keuzes die niemand wil maken omdat het voor heel veel mensen een nare uitkomst heeft. Denk aan t afschaffen van de luxe van onbeperkte elektriciteit, van vliegtuigen, van droge voeten. Wie kan nog in Nederland blijven, wie zal weg moeten voor het hoge water? Keuzes die bevestigen dat niet iedereen gelijke kansen heeft. 

Keuzes die uitgelegd zullen moeten worden door een persoon, een mens.  

Keuzes die ons veel te veel herinneren aan de holocaust en andere “onmenselijke” gebeurtenissen die wel door mensen uitgevoerd werden. Herinneringen waarop we ethische normen en waarden gebouwd hebben van: ”dat nooit meer”.  

Ik besef heel goed dat ik ook heel trouw blijf aan het geloof in die waarden en normen. En tegelijk voel ik ook zo de zeepbel eronder die op knappen staat. Maar ik blijf ook trouw aan dat “dat nooit meer”.   

Vermoedelijk zal A.I. ook die keuzes kunnen beschrijven en precies kunnen berekenen hoe de mensen en de mensheid daarop zal gaan reageren. Maar wie beslist? 

En dan? Hoe ziet de maatschappij er dan uit? Wat vraagt dat van mensen? Wat moeten mensen kunnen om met die keuzes en beslissingen te leven? En om zelf dat soort keuzes te moeten maken? 

Wat kan hen nu helpen om het ‘menselijke’ ook te blijven beleven? 

Wat vraagt dat van opvoeding en onderwijs nu? Wat moeten mensen in 2050 geleerd hebben om aan die maatschappij bij te kunnen dragen? 

Één ding weet ik zeker: ik weet geen oplossing. En dat vind ik pijnlijk. En het pijnlijke is ook dat ik begin te beseffen, dat wij mensen, ik ook, er heel goed in zijn om dat soort pijnlijk onvermogen te bedekken met idealen. We stellen ons een ideale wereld voor waar mijn idealen precies in passen waardoor ik het bevredigende gevoel heb dat ik bijdraag aan de maatschappij. En zeker, kan dat veel goeds opleveren, vooral als die idealen uitgevoerd worden waar anderen een beter leven door krijgen. Ik denk dat onze beschaving gestoeld is op alle idealen door de tijden heen.  

Alleen, ideaalplaatjes bevatten meestal geen ellende.  

En het vervelende van systemisch denken is dat we weten dat wat je buitensluit, weer voor je neus komt te staan.  

Ik vind t doodeng, maar zullen we eens, voor éven, t aandurven om idealen en meningen opzij te leggen om te kijken wat nodig is om te ontwikkelen, om als mens te kunnen bijdragen aan de maatschappij van de volgende generatie? 

Ik heb ja gezegd op die vraag en geef een workshop bij Awakening the Field op 19 februari:  

What asks future society from education? https://www.awakeningthefield.global/ 

Op 16 mei geef ik een workshop bij Voetstappen in het Veld over ‘het scheiden van idealen’.