Het ondragelijke beter lot…

Andrea is helemaal uit Bucharest komen rijden (zeven uur rijden!) om in Timisoara aan deze workshop mee te kunnen doen. Ze stelt veel vragen die ze zelf kan beantwoorden en kijkt dan beschaamd. Het voelt incongruent voor mij; Ze ziet eruit alsof ze een enorm potentieel heeft dat kennelijk niet geleefd wordt.

Ze is trainer van volwassenen in het bedrijfsleven en studeert nu om leraar voor kinderen te worden.

Ze vraagt: Hoe komen we van onze oordelen af?

Ik vraag haar of het een persoonlijke vraag is. “Ja, maar ook de mensen om me heen in het onderwijs hebben zoveel oordelen.”

Ik vraag haar wie in de achtergrond gaat stralen, wanneer ze van haar oordelen af zou zijn.. “Er komt niemand speciaal bij me op.” En wie zou er de wenkbrauwen optrekken als je van je oordelen af zou zijn? “Ik denk mijn vader”.

Ik stel nog een aantal vragen, maar het voelt niet alsof ik echt systemisch relevante informatie krijg.

Ik stel voordat we met een opstelling gaan kijken: kies een representant voor jouzelf en voor de oordelen.

Ze gaan gezellig naast elkaar staan en de representant van Andrea slaat zelfs een arm om de representant van de oordelen.

Ik vraag Andrea lachend of ze echt van haar oordelen af wil? “Ja want jij hebt met jouw oordeelloze houding deze dagen mijn ogen geopend. Ik wil weten voor wat ze een oplossing zijn”.

Nu de opstelling staat vraag ik Andrea welke mogelijk traumatische situaties haar vader heeft meegemaakt.

Er komt weer niet zoveel relevants, behalve dat al het land en bezittingen van grootvader door de communisten waren ingenomen. Dat is voor dit land de normale geschiedenis, en de representanten reageren er niet op.

Dan begint ze aarzelend te vertellen dat haar vader naar de militaire academie had gewild, maar omdat hij niet lid was van de communistische partij, werd hij niet toegelaten. En daarna werd hij als verdacht aangemerkt en kon alleen nog maar baantjes onder zijn niveau krijgen. De representant van de oordelen loopt opzij en balt haar vuisten.

We stellen haar vader erbij op. Hij komt tegenover haar te staan. De representant van Andrea kijkt hem niet aan, maar kijkt beschaamd naar beneden, iets wat ik Andrea deze dagen ook steeds zag doen.

Ik neem de echte Andrea mee de opstelling in en laat haar uitspreken: “Papa, ik heb meer kansen dan jij”.

Andrea schiet vol, ze kan het niet uit haar mond krijgen.
Als ze het uiteindelijk uitspreekt, krijgt ze slappe knieën. De representant van de oordelen schiet te hulp en vangt haar op. “Oh, dus daarvoor zijn de oordelen!”, flap ik eruit.

Ik laat haar nog eens uitspreken: “Papa, ik heb meer kansen dan jij ooit gehad hebt. Ik kan gewoon studeren wat ik wil. En Pap, ik ga mijn kansen némen..”

Die laatste zin komt heel aarzelend en met veel tranen en gesnotter.

En ondertussen zeg ik -ontroerd- tegen alle veertig aanwezigen: “ik realiseer me zó dat ik zoveel meer kansen heb gehad dan al mijn leeftijdgenoten in Roemenië..”

Ik realiseer me ook dat dit een zwaar lot is van dit land: deze jonge generatie van na de revolutie in 1989, heeft het te verduren dat ze meer kansen hebben dan hun ouders en grootouders ooit hadden. Op straat in Timisoara is aan de jonge ouders met kinderen duidelijk te zien dat ze dat lot kunnen nemen en hun kansen pakken.

Maar zouden die twee en een half miljoen Roemenen die het land de afgelopen tien jaar verlieten dit ondragelijke lot proberen te ontvluchten?