Naar eer en geweten

Het komt voor dat iemand iets gedaan heeft waarvan anderen vinden dat het onjuist is. Zij veroordelen het.
Soms verweert de betreffende persoon zich en legt uit waarom hij vindt dat hij toch juist gehandeld heeft. Hij heeft een ander oordeel.
En wie heeft er dan gelijk? Die vraag speelt in de wereld van analyseren, redeneren, moreel oordelen en rechtspraak.

Soms wordt als argument gebruikt: ‘Ik heb gehandeld naar eer en geweten.’
Dat lijkt dan bedoeld als een extra argument voor het eigen gelijk.

Als je je persoonlijke eer en geweten volgt, zegt dat niet dat je objectief gezien gelijk hebt. Het zegt alleen maar dat je jezelf rekent tot de groep mensen die ook zo handelen.

Toen ik als 9-jarige jongen met een paar vriendjes samen stiekem rookte, hoorde ik door mijn gedrag heel erg bij hen. Mijn geweten was rustig. Ik hoorde erbij.
Toen ik later thuis kwam wilde ik dáár weer graag bij horen en ontkende ik glashard dat ik gerookt had. Mijn liegen was een poging om ook in deze situatie erbij te horen. Ik loog met een zuiver geweten.
Ik beschikte toen nog niet over het vermogen om te zeggen: ‘Mama, toen ik rookte heb ik naar eer en geweten gehandeld. Wat zeur je nou toch!’

Met handelen naar eer en geweten wordt je handelen moreel niet beter.
Het enige wat je zegt is: met dit gedrag hoor ik bij hen.