Bestaansrecht in Organisaties

Je wordt op de wereld geworpen via je ouders. Je vader en je moeder. Misschien groeide je op met hen, of misschien met één van hen, of met de afwezigheid van beide, maar het feit dat jij bestaat is dankzij hen. Zij hebben jou, jouw bestaansrecht gegeven. Zij hebben jou ‘leven’ gegeven.

Maar hoe zit dat dan bij organisaties? Of bij teams? Of bij een functie? Hoe zit het daar met bestaansrecht?

Mijn grote vriend google heeft antwoord. Verscheidene business deskundigen zeggen er o.a. het volgende over:

“Een organisatie heeft pas bestaansrecht als ze winst maakt”, of “Een organisatie heeft bestaansrecht als ze waarde creëert, en deze waarde creatie resulteert in het genereren van zodanige inkomsten dat die de kosten en vergoedingen overstijgt.” Lees: waardecreatie met als resultaat winst, dan heeft een organisatie bestaansrecht.

Deze waardetoevoeging kan zijn voor klanten, werknemers, stakeholders, oprichters, etc.

Uiteraard heeft dit een kern van waarheid. En daarnaast is er nog een manier om naar bestaansrecht te kijken. Een systemische.

Ik pak er een voorbeeld bij.

Mijn cliënt, werkende bij een onderwijsafdeling voor twee overheidsinstanties, vertelt me dat er veel medewerkers vertrekken. Dat ze het niet meer trekken, want wat ze ook doen, ze worden toch niet gezien of gehoord.

Op mijn vraag: “Wat was ooit de aanleiding om deze afdeling te starten?” antwoord ze dat het er gewoon ineens was. Ze voegt eraan toe: “Voordat wij er waren, is er een hele tijd niets geweest, maar daarvoor wel. Die is opgeheven, en eigenlijk om dezelfde reden als wat er nu bij ons gebeurt.”

Bij een nadere uitvraag hoe de afdeling gepositioneerd is blijkt dat ze letterlijk tussen de twee instanties inzitten.

Eenmaal in de opstelling blijken deze instanties niet echt geïnteresseerd te zijn. Of de afdeling in het midden gaat staan, aan de rand of geheel verdwijnt; het maakt niet uit. “Prima dat jullie er zijn, maar we kunnen ook zonder,” is een terloopse opmerking van een representant.

Wie heeft dan ooit de boel weer aangezwengeld? Zijn jullie officieel de wereld ingezet? Aangekondigd als zijnde: dit is deze afdeling, met deze taken en deze functies?

“Nee.” Ze zucht. “Nou snap ik waarom we ons niet gezien voelen.”

Als je niet officieel ‘geboren wordt’, als je vader of moeder (of in het geval van organisaties de founding father or mother) je niet officieel de wereld in zet, hoe kun je dan werkelijk bestaan?

Hoe kun je dan opgroeien en floreren?

Hoe kun je dan een toegevoegde waarde zijn?

Dit geldt niet alleen voor afdelingen, maar ook voor functies. Een veelgehoorde beweging in organisaties is: “Kijk maar, het is nog niet helemaal helder, je kunt je eigen baan maken.” Het klinkt zo aantrekkelijk. Al die vrijheid. En tegelijkertijd zien we te vaak dat het een goed recept is voor gedoe op de langere termijn.

Bestaansrecht in organisaties.

Het lijkt erop dat je, net als bij families, ook geboren en aangegeven moet worden. Geldende voor functies, afdelingen, teams én de organisatie als geheel.

Het leven moet actief gegeven worden.

Een heldere oorsprong.

Zoals de Fransen zeggen: Raison d’être. Een reden van zijn.

Zodat ik, of wij, ons bestaan kunnen nemen.