Basisschooldirecteur Arno Methorst:

“Als leidinggevende had ik altijd wel het onderbuikgevoel dat er nog een andere laag meespeelt. Een laag die je soms onbewust aanraakt, maar veel bewuster zou kunnen opzoeken. Toen ik het boek De Fontein van Els van Steijn las, voelde ik dat dat precies díe laag was.

Te weten waarom iemand op een bepaalde manier reageert, of jijzelf, of waarom het loopt zoals het loopt: als je dat wat je intuïtief voelt concreet kunt maken, heb je ineens zoveel meer mogelijkheden. Dat was mijn insteek bij de opleiding Systemisch Leiderschap in het Onderwijs (SLO).

Vooral het eerste blok was knetterhard werken. Je duikt volledig in je eigen achtergrond en dat raakt je in je kern. Heel pittig – maar ook nodig, want je kunt alleen een goede leidinggevende zijn als je je plek hebt ingenomen, in je familiesysteem en in je werkomgeving.

Ik merk dat ik dankzij de systemische blik andere signalen oppik. Wat zegt iemand, hoe, welke bewegingen maakt hij daarbij? Je komt veel sneller tot de kern. Ook doordat ik veel rustiger naar de situatie kijk en me zonder oordeel afvraag: waar is dat gedrag een oplossing voor?

Als je begrijpt wie je tegenover je hebt, kun je op een heel andere manier reflecteren. De ontwikkelgesprekken verlopen daardoor bijvoorbeeld op een heel ander niveau. Je komt sneller een laag dieper en eerder bij de essentie van daar waar het over gaat.

Ik merk het verschil ook in vergaderingen. Dan was het soms toch wel makkelijk om oplossingen vooral buiten jezelf te zoeken. Maar door te kijken zonder oordeel, te spiegelen, te benoemen wat er gebeurt, leggen we een echte verbinding. Die is essentieel om ons als team en als school verder te brengen.

Ook de organisatie ervaar ik anders nu ik kan uitzoomen. Als je stilstaat bij de organisatie als geheel systeem en je kijkt naar wat het verleden heeft ingebracht, is daar dan misschien nog wat van in de organisatie? Dat vinden mensen soms moeilijk te volgen, maar als je je voorstelt hoe lang het voelbaar is binnen een familie wanneer er iemand ‘fout’ was in de oorlog, dan wordt wel duidelijk hoelang het verleden mee kan blijven spelen. Ook in organisaties.

Eigenlijk zou deze systemische kennis in ieder leiderschapsprogramma moeten zitten. Het verruimt je blik en het levert je een inzicht op dat je helpt om eerder stappen naar voren te zetten. Of om te begrijpen waarom iemand vastloopt. Of waarom zaken lopen zoals ze lopen.”