Het (ge)zicht van geld

We hebben geld. Op onze bank, in onze portemonnee. Soms is het van onszelf, soms geleend, misschien beheer je het voor iemand anders, misschien is het van de organisatie waar je deel van bent.

Wat gebeurt er eigenlijk als je het uitgeeft?

En wat gebeurt er als je het ontvangt?

In ons dagelijks bewustzijn waarschijnlijk niets. Geld is een middel om een transactie tussen twee systemen te laten plaatsvinden en de waarde ervan drukken we uit in cijfers.

Recentelijk stond ‘geld’ als representant in een semi-maatschappelijke opstelling. Wat er ook af ging, of bij kwam, niemand keek naar ‘geld’. Klanten niet, organisaties niet, ook wetenschap en systemisch werk leken geen notie te hebben van geld.

Vooraf zou je misschien verwachten dat geld een belangrijke stuwkracht is, of een bepalende, aanwezige factor tussen de subsystemen.

Pas nadat ik de representant van systemisch werk voor ‘geld’ neerzette en er werkelijk ‘geld’ gezien werd, ontspanden alle andere elementen. De representant van ‘geld’ gaf terug dat ze langzaam uit haar bevriezing kwam.

Ik realiseerde me dat ergens, in de afgelopen halve eeuw, onbewust en achteloos, het gezicht van geld verloren is gegaan.

Geld is oud. Heel oud. In het oude Mesopotamië werd betaald met zilveren staven, in de vroegere Chinese geschiedenis werd betaald met schelpen. Later werd betaald met graan, of goud en nog later kwamen de eerste munten. Nog iets verderop in de tijd kwamen er briefjes.

Geld was er. Het had een zichtbare en daarmee een heldere plek. Het hoorde erbij, door die heldere plek.

En het bracht iets in de uitwisseling. Een zak munten geven of nemen, was tastbaar. Een daad van geven en nemen.

Inmiddels verblijven we in een tijdperk waar giraal geld leidend is. In vele portemonnees zit nauwelijks nog contant geld. We schuiven bedragen heen en weer, via tikkies, overboekingen en creditcards. Cryptovaluta horen er nu ook bij.

Door de wending in de opstelling rees bij mij de vraag:

Wat lijkt mee te verdwijnen (of is al verdwenen), met het verdwijnen van het contante geld? Wat gaat er verloren, of dreigt te gaan als we de munten en briefjes niet meer in onze handen hebben?

Misschien wel het vermogen om waarde te voelen.

In het voelen van waarde van de uitwisseling zit veel besloten. Het zien of voelen van intentie, geleverde arbeid, gedane offers, mogelijkheden, onmogelijkheden, of liefde.

Een geschreven brief in de brievenbus geeft een ander gevoel van waarde als een getypte email. Er komt meer mee, dan alleen de letters op het papier.

Doordat geld nu naar het niet-zichtbare domein is verplaatst, we minder waardegevoelig worden, ligt er misschien wel een verschraling in de uitwisseling op de loer.

Ik heb niet de illusie dat ik een grote verandering teweeg kan brengen. Dat wil ik ook niet.

Maar ik ben wel nieuwsgierig. Wat voor gevoel heb ik, in relatie tot geld, als ik een maand lang alles cash zou doen? Cash ontvangen en cash geven?

Wat zou er in mij veranderen als ik bij het kopen van een boek, of het ontvangen van (verdiend) geld, me verbind met de geleverde arbeid, de persoon erachter of de intentie die meekomt?

Een leuk experiment.

Ik ga het zien.