Wat is het kostenplaatje van ’Menswaardig’?

Het is crisis.
Het is Corona crisis.
Maar langzamerhand begint door te dringen dat het ook andersoortige crisis met zich meebrengt: crisis binnenshuis, crisis in bedrijven, crisis in de examentijd, crisis in de gezondheidszorg, economische crisis, om maar wat te noemen.

De minister president spreekt het volk toe, ongekend! (Waarom is dat eigenlijk zo zeldzaam??)
De medische wetenschap is het baken waar de politiek zich door laat sturen.
Zolangzamerhand neemt iedereen zijn en haar verantwoordelijkheid, of volgt de regels die de regering van ons vraagt, om de gezondheidszorg zo veel mogelijk te sparen.
Het lijkt zelfs wel of het niet eens gaat over de angst voor het virus zelf -dat lijkt al redelijk een bestaansplek te hebben- maar angst voor dat er onvoldoende ic-bedden of zorg personeel zou kunnen ontstaan. Daarom zijn we bereid om ons aan de overheidsregels te houden, lijkt het.
En dan maar wachten op een vaccin.

Ik durf het bijna niet aan te snijden, maar welke angst zit er nou werkelijk onder de enorme
opgave die het economisch ingestelde Nederland zich geeft?
Wat kan niet opgegeven worden wat zo’n hoge prijs rechtvaardigt?

Terwijl ik dit schrijf voel ik mijn buik in de kramp gaan; het duivelse dilemma van onze ethiek.
De ethiek wat in het woord menswaardig ligt.

Dit woord wordt vrijwel alleen gebruikt wanneer het over lijden en sterven gaat. Met menswaardigheid hebben we ons als mensen afgescheiden van dieren. We noemen het beschaving en menselijke ontwikkeling.
Deze ontwikkeling heeft ons mensen ongelofelijk veel gebracht en heeft bijvoorbeeld de medische wetenschap en kunde op een ongelofelijk hoog niveau gebracht. Waardoor we in de laatste honderd jaar tientallen jaren ouder kunnen worden. Weliswaar met medische ingrepen en pillen, maar we hebben er mooi wat jaren bij!

Vóór de Corona crisis gingen er al stemmen op dat we het er met elkaar eens over moeten hebben hoe ver we gaan met levens rekken, hoeveel geld een levensverlengend medicijn mag kosten.. Maar degenen die dat dilemma inbrengen, worden met de nek aangekeken. Die vragen lijken niet thuis te horen in een beschaafd en welvarend land.

De grootste angst waar de artsen nu voor komen te staan is dat er keuzes gemaakt moeten worden wie wel en wie niet een ic-bed krijgt. Vrijwel elke dag wordt deze vraag door journalisten aan artsen gevraagd. Wat als er niet genoeg ic-bedden zijn? Steeds geëmotioneerd beantwoord in woorden als: “Dan moeten we keuzes maken”. Ik heb nog niet één keer het woord dood horen vallen. Het kiezen wie er mag sterven en wie er mag leven blijft het onuitsprekelijke.

Jonge artsen zeiden het al op ons symposium ‘Rethinking Healthcare’: De jonge generatie artsen komt voor ethische vragen te staan die we met het ontwikkelen van levensverlengende medische kunde vooruit geschoven hebben.
Het Covid-19 virus schuift dit ethische dilemma nu regelrecht op ons bord. Welke prijs willen we betalen voor het in leven houden van al die mensen waarvan we het menswaardig vinden om ze in leven te houden?
Misschien gaat het er eigenlijk niet om de zorg te overbelasten (dat was het toch al), maar om ervoor te zorgen dat die ‘onmenselijke’ keuze niet gemaakt hoeft te worden.
Het virus laat de mensheid waarschijnlijk niet uitsterven, maar het doet wel een enorm beroep op de mensheid om weer te leren leven met sterfelijkheid.

Wie is eigenlijk eigenaar van kwetsbaar leven?

Ikzelf hoor ook tot de risicogroep. En ik begin te beseffen dat -mocht ik erg benauwd worden- ik de verantwoordelijkheid heb om een keuze te maken over mijn eigen leven ten koste van het leven van iemand anders. Of op zijn minst ten koste van ongelofelijk veel inspanning van het zorg personeel, maar ook van alle belastingbetalers. Ik hoop dat ik daar dan met de artsen over kan praten, zodat ikzelf in samenspraak een beslissing kan nemen.

Bibi Schreuder